De Laatste Indiaan
2 juli 2017 t/m 17 september 2017
Betonnen reuzen in het landschap, kunst in opdracht, geladen met een maatschappelijk besef van de rol van kunst en de kunstenaar in het scheppen van een betere samenleving. De monumentale kunstwerken van Jaap van der Meij (1923-1999) zijn unieke vormen die tot stand kwamen in de periode van de wederopbouw. De wederopbouwperiode kenmerkte zich door een grote zakelijkheid. Daarop ontstond er behoefte aan meer emotie in publieke ruimte en gebouwen. Architecten en kunstenaars lieten beeldende kunst en bouwkunst samengaan. Kunst in opdracht, maar ook mét een opdracht. Wat het publiek nu van de werken vindt, is onbekend. Vijf Friese musea willen daar verandering in brengen. De tentoonstelling De Laatste Indiaan is te zien van 2 juli tot en met 17 september 2017.
In Museum Heerenveen wordt de kunstenaar met een missie belicht, hoe zijn kunst moest bijdragen aan de identiteit van nieuwe wijken en de visie van de kunstenaar daarop. In de jaren 1970 ontstond in Heerenveen de splinternieuwe wijk: De Greiden. Met de drie Muntflats – in die tijd de hoogste van Friesland – kreeg Heerenveen een indrukwekkende skyline. In 1973 ontving Van der Meij het verzoek om bij de Muntflats zijn grote sculpturen van Frans aluminiumbeton te plaatsen. Als tegenwicht tegen de drie torens, die welvaart en vooruitgang uitstraalden, koos hij voor een beeldengroep met drie indianen. De groep bestond uit een herkenbare hoofdman in het midden, met aan weerszijden een krijger. Twee figuren werden vernield. De gemeente besloot de laatste indiaan preventief te verwijderen. Heeft vandalisme hiermee de slag gewonnen. Nee, want in het museum is nu de laatste indiaan weer te zien, hersteld in zijn waardigheid en omringd door andere indianensculpturen die Van der Meij maakte. Lees hier het krantenartikel uit de Groot Heerenveen.
JAAP VAN DER MEIJ
Als studie-case voor dit project wordt het werk van de van oorsprong Amsterdamse kunstenaar Jaap van der Meij (1923-1999) gebruikt. Ruim vierentwintig jaar woonde en werkte hij in Friesland. Zijn monumentale betonplastieken - die zich grotendeels in Noord-Nederland bevinden - lenen zich goed voor dit project. In Heerenveen staat het beeld 'Zonder titel', in de volksmond wel de 'Wasknijper' genoemd, uit 1970 bij OSG Sevenwolden.
KUNST IN DE OPENBARE RUIMTE
De kunstwerken van Jaap van der Meij maken geen deel uit van de collectie van vijf samenwerkende musea, het beheer van kunst in openbare ruimte behoort vooralsnog niet tot hun taak. De musea willen onderzoeken en met/van elkaar leren op welke manier zij het publiek kunnen betrekken bij de kunst in hun omgeving. De samenwerking van de musea wordt in 2017 concreet gemaakt, door onderzoek, tentoonstellingen en andere activiteiten. Op die manier verwachten zij het publiek te betrekken bij de waardering van het erfgoed van kunst in openbare ruimte.
De omgeving is zich vaak niet bewust van de achtergrond van het kunstwerk en weet in veel gevallen niet wie de maker is. De musea willen de kennis bij het publiek over Jaap van der Meij en zijn kunstwerken vergroten en onderzoeken of de relatie met de gemeenschap hierdoor wordt versterkt.
FONDSEN EN SPONSOREN
Het project ‘Kunst met een opdracht, kunst en gemeenschap’ is een initiatief van sjèm en ko. en wordt uitgevoerd in opdracht van Tresoar, Frysk Histoarysk en Letterkundich Sintrum. Tresoar werkt hierin samen met de Amelander Musea, Museum Drachten, Museum Heerenveen en Museum Opsterlân en vele anderen.
Het project wordt mogelijk gemaakt door de bijdragen van het Mondriaan Fonds, het VSB Fonds, Bankgiroloterijfonds/Stichting Doen, BNG Cultuurfonds, Ars Donandi, Stichting Zabawas, GGB Bolhuisfonds, de Gravin van Bylandtstichting en het Brucken Fock Fonds. Sponsoren: sjèm en ko., Metafoor Media.
