Nederlandse klokken 1700-1900

15 september 2015 t/m november 2015
Vanaf 15 september 2015 toont Museum Heerenveen een unieke klokkententoonstelling. Met grote zorg zijn de meest bijzondere voornamelijk 18e en 19e-eeuwse Nederlandse klokken bij elkaar gebracht. De klokken zijn voor deze eenmalige gelegenheid door de particuliere eigenaren afgestaan, de meeste zijn nog nooit in het openbaar getoond. Klokken van o.a. Watse Watses, Anthonie ter Swaek, Douwe Jelles Tasma, Goslink Ruempol, Hendrik Hoogenberg en Rinse Durks. Maak tevens kennis met het klokkenmakersambacht en proef de sfeer van een werkplaats.

Ruiters en balonnen

Een groot deel van de complexe en zeer decoratieve klokken op de tentoonstelling is gekozen vanwege het uitzonderlijke mechaniek en speelwerk. De bewegende scheepjes, boerderijdieren of luchtballon zijn een lust voor het oog. Denk aan deinende scheepjes op het ritme van de slinger, of een ruitermechaniek waarbij op elk heel uur een ruiter voorbij racet. Heel decoratief is het luchtballonmechaniek. Elk kwartier stijgt onder ruime belangstelling van het aangesnelde publiek een luchtballon op.

Lykas it klokje earder thús hat getikt…

Heerenveen groeit vanaf de 16e eeuw uit tot een welvarende plaats. De positieve ontwikkeling in het centrum zorgt ervoor dat veel kundige ambachtslieden zich er vestigen, zoals zilversmeden en klokkenmakers. Zij maakten luxe gebruikersartikelen voor de Heerenveeners. Watse Watses was waarschijnlijk de eerste uurwerkmaker in Heerenveen en daar al werkzaam vanaf ca. 1675. Tussen 1675 en 1750 werkten er, zoals nu bekend, ongeveer 41 uurwerkmakers in Heerenveen. Naast de meesters stonden ruim 20 uurwerkmakersgezellen. Zo bevond zich in Heerenveen de grootste, en wellicht eerste, klokkenmakers populatie van heel Friesland. Na 1760 verhuizen veel klokkenmakers richting Joure.

Van stoelklok naar staartklok

In de vroege achttiende eeuw werd de Friese stoelklok zeer gewaardeerd. Een bijzonder soort hangklok waarbij het uurwerk met pootjes op een stoel staat. Door een snel toenemende vraag naar deze stoelklokken kan de grote toename van het aantal Heerenveense uurwerkmakers worden verklaard. De productie van Friese stoelklokken werd een eeuw later verdrongen door het andere type Friese klok: de staartklok. De opkomst van de klokkenindustrie in het Zwarte Woud rond 1900 deed de traditionele Friese klokkenmakerij de das om.

Kindertijd

Uiteraard is er ook voor kinderen genoeg te beleven. Op een laagdrempelige manier door het doen van proefjes leren kinderen van alles over tijd en klokkijken. Doe de slingertest en ontdek hoe een kleurenklok werkt. In het kunstcafé speel je het wijzerspel, kun je naar hartenlust tekenen en in de boekenhoek allerlei leuke verhaaltjes over tijd lezen.

I.v.m. de Kunstroute Heerenveen vervallen deze kinderactiviteiten in het weekend van 19 en 20 september. Onze escuses voor het ongemak. Zet een waterklok in werking, lees de tijd af op een zonnewijzer en experimenteer met zandlopers. Weet jij hoe een horloge er van binnen uitziet? 

Workshops

Voor zowel kinderen als volwassen worden er workshops georganiseerd. De data en de inhoud worden binnenkort bekend gemaakt op deze website. Graag tot ziens in Museum Heerenveen!