Het Versailles van het noorden

Door Simon Veenema: Nu we het jaarlijkse oranjefestijn al weer een aantal weken achter de rug hebben is het interessant om te kijken naar de link tussen de Oranjes en Heerenveen. Deze link vinden we terug in het dorp Oranjewoud. Oranjewoud draagt een rijke geschiedenis wat betreft ons koningshuis. In vroegere tijden was het een plek waar de adel haar uitvalbasis had voor de zomermaanden. Het gebied rondom Heerenveen was een uitermate geschikte plek. Tegenwoordig zijn er nog verscheidene grote herenhuizen terug te vinden in het bosrijke Oranjewoud. Maar deze verbleken bij wat er vroeger te zien was. Zo stond er een paleis dat deed denken aan één van de bekendste paleizen van de wereld, namelijk Versailles. Dit kleine Versailles was het lusthof van de familie Van Oranje Nassau.

Albertina Agnes

Het begon allemaal met prinses Albertina Agnes die in de zomer van 1676 een stuk grond met een aantal boerderijen in ’t Wold kocht. Albertina Agnes was de dochter van stadhouder Frederik Hendrik en dus de kleindochter van Willem van Oranje. Ze was altijd al gecharmeerd geweest van ’t Wold. Voordat ze de stukken grond kocht was ze regelmatig te vinden in deze omgeving. De prinses noemde het gebied vanaf deze periode al Oranjewoud. Er moest voor haar een buitenverblijf komen waar ze onder andere gasten kon ontvangen en de zomer kon uitzitten. De Oranjes hadden in Nederland en Duitsland al verscheidene buitenverblijven laten bouwen, maar Albertina Agnes was hier niet tevreden over. Het landgoed Oranjewoud werd haar project. Het bestaande landhuis werd opgekocht en na enkele uitbreidingen kon Albertina Agnes er haar intrek nemen. Ze liet wel een interessante schilderijencollectie overkomen naar het verblijf. Hierbij moet je denken aan schilders zoals Peter Paul Rubens en Caspar Netscher. Rondom het landhuis werd de invloed van Albertina Agnes pas echt goed zichtbaar. Ze liet verscheidene tuinen en lanen aanleggen. Wanneer je tegenwoordig door Oranjewoud wandelt merk je dat deze lanen allemaal recht-toe-recht-aan zijn, zoals Albertina Agnes het bedoeld had.

Henriëtte Amalia

In 1696 stierf Albertine Agnes en liet ze haar buitenverblijf na aan haar schoondochter Henriëtte Amalia, die ondertussen al weduwe was. Henriëtte Amalia wilde het nog grootster aanpakken dan haar voorgangster en ze benaderde in 1703 de bekende Franse architect Daniël Marot. Marot was en bekendheid in Nederland door zijn ontwerpen voor onder andere Paleis het Loo. Volgens Henriëtte Amalia moest er in Oranjewoud een lusthof gebouwd worden dat de vorstelijke allure van de Oranjes zou uitstralen. Het grote voorbeeld was het paleis van Lodewijk XIV in Versailles. Marot ontwierp het lusthof naar Frans voorbeeld maar liet de Franse Barok, bekend om de frivoliteiten en versieringen, niet overheersen. Marot wist de Franse stijl te combineren met de Hollandse soberheid en gaf daarmee het lusthof een grootste uitstraling. Dit kwam vooral door de omvang. Het gebouw was opgedeeld in twee grote losse L-vormige gebouwen. Hiertussen was een binnenplaats waar uiteindelijk het hoofdgebouw zou moeten komen. Zo ver is het uiteindelijk nooit gekomen.

Maria Louise

Henriëtte Amalia verliet uiteindelijk Oranjewoud en trok naar haar landgoed in Dietz, Duitsland, waar ze ook stierf. Ze liet het buiten na aan haar schoondochter, die het nog een korte periode in gebruik nam. Dit was Maria Louise, beter bekend als Marijke Meu. Het Prinsenhof in Leeuwarden was voor Marijke Meu aantrekkelijker en zo liet ook zij Oranjewoud achter zich. Beetje bij beetje begon het lusthof in Oranjewoud af te brokkelen totdat het buitenverblijf in 1795 verbeurd werd verklaard en is gesloopt. De enige tastbare herinneringen die we nog over hebben aan dit kleine paleis zijn de gevelstenen die tegenwoordig voor Landgoed Oranjewoud terug te vinden zijn.