De kwetsbare natuur

13 december 2020  - 29 augustus 2021
De natuur kan op veel manieren kwetsbaar zijn. Denk aan jong leven als prooi voor anderen, droogte als gevaar voor gewassen en de mens die niet-natuurlijke stoffen (bestrijdingsmiddelen etc.) de natuur in brengt. Toch is de kwetsbaarheid niet altijd kommer en kwel. Vanuit de kwetsbaarheid kan veel moois ontstaan. Het kwetsbare is door de beste Friese natuurfotografen vastgelegd en te zien op de tentoonstelling: De Kwetsbare natuur.    

Kwetsbaarheid in de natuur

De kwetsbare natuur heeft vele kanten. Veel jong leven is kwetsbaar, zoals kiemplantjes welkom voedsel zijn voor slakken en ganzenkuikens voor roofvogels. Niet altijd is er broedzorg, kikkervisjes worden aan hun lot overgelaten, waar jonge kluten de gelegenheid krijgen onder de vleugels van de ouders te klimmen bij harde regen. In volwassen staat kan leven op zekere momenten of onder bepaalde omstandigheden kwetsbaar zijn. Ruiende ganzen kunnen niet vliegen, uitsluipende libellen kunnen niet bewegen en vele rupsjes liggen klaar om het ontluikende voorjaarsblad op te eten. Wat een kwetsbare indruk maakt, heet eerder teer of fragiel. Bijvoorbeeld de kelkblaadjes van een bloem, de vleugels van een insect of het web van een spin. Daarnaast is alle leven kwetsbaar voor klimaatinvloeden als overstromingen, hitte, vuur en droogte. Zware regen, hagel of storm kan bloesem of nesten vernielen waardoor een generatie voor een groot deel wegvalt. Kwetsbaarheid kan ook van een andere kant bekeken worden. De tanden van de vos en de klauwen van de havik maken de prooi kwetsbaar. Zo zijn er ook de kleverige bolletjes van de zonnedauw, de snavel van de reiger en het gif van de adder. De kwetsbaarheid van de een is een voordeel voor de ander.

Kwetsbaarheid van de natuur

Dit is sinds een aantal decennia veel prominenter in beeld, vooral door toedoen van de mens. De natuur is kwetsbaar voor het in omloop brengen van allerlei niet-natuurlijke en natuurlijke stoffen (bv. kunstmest, bestrijdingsmiddelen, medicijnen, hormonen, plastic, kooldioxide en stikstofoxiden) en vooral de schaal waarop dit gebeurt. Het manipuleren van water (ontwatering, stuwdammen) heeft vaak grote invloed. Het grootschalig in beslag nemen van ruimte door de mens verkleint het leefgebied van de 'overige natuur'. De gevolgen zijn al te bekend: minder bodemleven, minder vogels, minder bloeiende planten, minder insecten.

VNF-Friesland

De tentoonstelling is gemaakt in samenwerking met de Vereniging voor Natuurfotografen-Friesland (VNF-F). De vereniging vindt het van belang regelmatig naar buiten te treden om anderen te laten zien wat de natuur aan moois nog steeds te bieden heeft.

Openingsvideo

In verband met de coronamaatregelen kon de geplande opening van de tentoonstelling helaas niet doorgaan. Als alternatief is deze video geproduceerd. De tentoonstelling wordt ingeleid door Linda Palil-Trip (directeur-conservator Museum Heerenveen), Merel Melief (hoofdredacteur Noorderbreedte) en Igor Hoveyn (bestuurslid VNF-F).