WETTERTOER: 1915-1982

23 juli 2022 – 25 september 2022
Hoe je Heerenveen voor 1980 ook benadert, altijd is er dat onmiskenbare opvallende baken: de Watertoren aan het Gemeenteplein. De watertoren van Heerenveen werd gebouwd in 1915 naar een ontwerp van architect Roelof Kuiper. De toren werd in 1980 gesloopt om plaats te maken voor het huidige woon/winkelcomplex 'De Wettertoer'. Zowel de bouw en sloop van de toren heeft in Heerenveen op veel gebieden commotie veroorzaakt en enorme gevolgen gehad voor het stadsbeeld van Heerenveen.

De bouw

Voor de bouw van de watertoren werd een specialist op waterleidinggebied aangetrokken: Roelof Kuipers (Gorredijk, 28 augustus 1855 – Den Haag, 13 mei 1922). Geboren Fries Kuipers ontwierp maar liefst zeven watertorens. De toren van Heerenveen was de laatste in zijn rijtje. De bouw was niet onomstreden. Vooral de locatie van de toren, zo midden in het centrum van de plaats, deed stof opwaaien. Er waren daar immers al twee torens, die van de R.K. kerk en het nieuwe postkantoor, daar moest volgens veel inwoners niet nog een derde (moderne) toren bij. Het bestuur van de naastgelegen kerk had ‘vrees voor hinderlijk gevaar’ van de twee te plaatsen dieselmotoren. De bezwaren mochten niet baten, de bouw van de watertoren in het centrum van Heerenveen ging door. 

Vormgeving

Vanwege de plaatsing in de het centrum moest de toren er wel goed uit zien, dus niet in de bekende ‘waterhoofd’-stijl. Met zijn monumentale bordessen en markante ingangspartij doet de toren sterk denken aan de stadhuistorens uit de Italiaanse Renaissance. Door de eenvoudige materialen en de ingetogen en ambachtelijke uitwerking is de toren toch helemaal twintigste-eeuws. Zowel de toren en de bijgebouwen werden uitgevoerd in grijsbruine baksteen en beton. De betonnen hoekkolommen kregen het aspect van opgestapelde natuursteenblokken. Voor de ingang bevond zich een bordes met aan weerszijden een betonnen trap.

Zo’n 60 jaar na de oprichting verloor de toren haar functie. Het Waterleidingbedrijf Friesland verkocht in 1974 de hoge toren aan de gemeente Heerenveen. Als snel werd duidelijk dat restauratie van de toren een kostbare operatie zou worden. Na jarenlange afweging tussen restauratie of sloop kreeg sloop alsnog de voorkeur van de raad met slechts één stem meerderheid in 1977. Het kostte in 1980 nog flink veel moeite om het gebouw te onttakelen. Op de plaats van de toren staat sindsdien het woon- en winkelcomplex De Wettertoer.